De Kunstkliniek was er weer in geslaagd een autoriteit binnen te halen. Van 11 tot en met 14 juli gaf de alom gerespecteerde Dr. Tracey Chaplin, docent aan de Metropolitan University of London en de City and Guilts of London Art School, een vierdaagse workshop in Hilversum. Chaplin is medeauteur van het standaardwerk ‘Pigment Compendium’ en expert op het gebied van de identificatie van historische en moderne pigmenten met behulp van de microscoop.
De vierdaagse workshop richtte zich op het herkennen van pigmenten onder een polarisatie microscoop met gebruikmaking van doorvallend licht. Soms minuscule monsters worden hierbij op een glazen slide onder de microscoop gelegd en met al dan niet gepolariseerd, doorvallend licht bekeken. De bovengenoemde soorten licht en de mogelijkheden om dat licht te manipuleren, door bijvoorbeeld te spelen met de scherpt instelling, leveren manieren op om onderscheid te maken tussen oude en moderne pigmenten, tussen natuurlijke en kunstmatige en bijvoorbeeld soorten van blauw, die op het eerste gezicht gelijk ogen, maar bij nadere beschouwing toch verschillend zijn. Iedereen kent gepolariseerd licht van de zonnebrillen. Een polarisatiefilter laat slechts licht door dat in een enkele richting ‘gepolariseerd’ is, zeg maar in een enkele richting beweegt of ‘golft’. Zet je twee van die zonnebrillenglazen boven elkaar in een haakse positie, dan passeert er geen enkel licht meer door de combinatie van de twee omdat de stralen die door het eerst glas passeren allemaal in een enkele richting vallen en die richting niet kan passeren door het tweede glas dat er haaks opstaat. Wat resteert is duisternis, alle licht wordt geblokkeerd. Maar wat nu wanneer je tussen die twee polaroidglazen pigmentdeeltjes plaatst die de enkelvoudige richting van het licht na het eerste polarisatieglas afbuigen en die daarom wél door het tweede polarisatieglas kunnen passeren? Dat biedt een extra manier om naar het onderzoeksobject te kijken, in dit geval de pigmenten. Dr. Tracey Chaplin leerde haar cursisten enkele eenvoudige methoden om van deze fysische eigenschappen nuttig gebruik te maken bij de identificatie van pigmenten. Dr. Tracey Chaplin is een bescheiden, maar zeer geleerde onderzoekster uit Londen. Zij slaagt er in haar diepgaande kennis op een begrijpelijke manier over te brengen aan restauratoren die geen natuurwetenschappelijke achtergrond hebben. In het najaar van 2016 is zij weer in Hilversum en gaat zij wat dieper in op het beschouwen van pigmenten onder meer diverse soorten licht en bij opvallende belichting. Ik vond de juli workshop erg stimulerend en heb vastgesteld dat de geleerde methode nu al de oplossing heeft kunnen brengen in een nogal heikele authenticiteitskwestie: helaas niet echt… dat schilderij. Ik zie met genoegen uit naar de volgende workshop: ‘Examining Cross Sections of Paint Layers’ George Boellaard